Text Size
NZ Human Rights Commission - Accessible HTML Document
Nonotitanga ā-Iwi
Racial Harassment - Māori translation
He aha te nonotitanga ā-iwi?
He aha ngā mea e taea e au mō te nonotitanga ā-iwi?
He aha te nonotitanga ā-iwi?
Ko te nonotitanga ā-iwi he mahi kaikiri, mamae, hākiki rānei, ā, e mahi auau, he mahi kino rānei e tūkino i a koe.
Ka hē tēnei i raro i Te Ture Tika Tangata ina pā mai i roto i:
- ngā mahi ā te rāngai kāwanatanga, tae noa ki ngā ratonga mātauranga me ngā hauora tūmatanui
- te whiwhi mahi
- ngā pātuitanga pakihi
- ngā rōpū mahi tari me te ahumahi e mahi tahi ana, ngā rōpū rangapū tuku tohu me ngā rangapū whakangungu
- ngā whakaurunga ki ngā wāhi tūmatanui, ngā waka me ngā whakaurunga
- te whai wāhitanga ki te taonga me ngā ratonga
- te whai wāhitanga ki te whenua, whare noho me te wāhi noho
- te whai wāhitanga ki te mātauranga.
Te Whakapārurenga
E tiakina ana e Te Ture Tika Tangata ngā tāngata mai i te whakapārurenga e ētahi atu nā te mea i whakapā atu rātau ki Te Kāhui Tika Tangata mō te nonotitanga, i uru ki te wenewene, te tautoko rānei i tētahi atu ki te tuku amuamu.
Ētahi tauira o te nonotitanga ā-iwi
Ko te nonotitanga ā-iwi he kōrero, he tuhi, he papanga ataata rānei, he mahi ā-tinana rānei.
Tērā pea i pā te nonotitanga ā-iwi ki a koe mēnā:
- ka kōrero weriweri, whakakata rānei tētahi mō tō iwi, te tā o tō kiri, mātāwaka, momo iwi rānei
- he pakoire i te āhua o tō kōrero, hei tauira, pēnei i te mita o tō reo
- ka whakaatuna ētahi papanga whakatakē iwi ki a koe i roto i te wāhi mahi
- ka āta mahi ki te whakahua hē i tō ingoa.
Tērā pea i pokorehū te mahi nonotitanga ā-iwi. Kāore pea te tangata mahi weriweri i te mōhio ki ōna pānga, engari ka taea anō te whakawā i a ia mō āna mahi. Ko te mea nui kē ko te pānga o ngā whanonga ki a koe, ki ētahi atu rānei.
He aha ai kahē te nonotitanga-ā-iwi Te take e hē ai te mahi whakaito
- E whai tika katoa ana tātau kia tika, kia whakaute anō te whakarite i a tātau.
- E whai tika katoa ana tātau kia kaua e whai wāhi atu ki ngā mahi takahi iwi.
He aha te hua o tō takatū?
Kaua e whakaae atu ki ngā mahi takahi iwi mēnā kāore e pai ki a koe
- Ka mahia tonuhia te nonotitanga ā-iwi mēnā kāore e whakatikahia.
- Tērā pea ka pā te nonotitanga ā-iwi ki tō hiahia ki te mahi, te ako me te toro ratonga.
- Ka patua tō wairua e te nonotitanga ā-iwi me te tūkino anō i tō hauora.
- He kawenga tō ngā kaiwhakawhiwhi mahi ki te whakarite tikanga hei aukati i te nonotitanga me te urupare anō ki ngā amuamu. Kei roto i tēnei ko ngā mahi nonotitanga ā ngā kaimahi, kiritaki rānei.
Ngā mea ka taea e koe mō te nonotitanga ā-iwi
- Tuhia ngā kōrero o ngā mahi weriweri ki a koe.
- Me kōrero ki tētahi tangata e pono ana ki a koe, ā, kia noho matatapu hoki ēnei pārongo ki a koe. Tērā pea ka āwhina tēnei ki te tohu i te mahi hei whai māu.
- Me kōrero koe ki te tangata kei te takahi i a koe me te kī atu anō ki a ia me mutu tana mahi pērā, ki te kore ka tuku amuamu koe. Ka taea e koe te kōrero ā-kanohi atu, mā te reta, mā tētahi māngai rānei o te uniana, tētahi atu māngai rānei.
Ki te kore e tutuki i tēnei, kāore rānei i te tika, ka taea e koe te tiki tohutohu me te āwhina mai i:
- tētahi tangata nonotitanga ā-iwi (he kaupapa here nonotitanga ā-iwi tā te nuinga o ngā wāhi mahi)
- tētahi kaiwhakahaere, tētahi tumu kōrero o te kura rānei
- Te Kāhui Tika Tangata
- tō māngai uniana, tētahi rōia rānei
- tētahi rōpū whakawā ngaio
- ngā pirihimana
- te Ratonga Whanaungatanga Mahi (mēnā i nonotihia koe i te mahi). Waea atu ki 0800 20 90 20.