Hei tautoko Ngā Tohu Reo Māori i te hiranga o te reo Māori, me te ngākaunui anō o te tangata, o te rōpū hoki, i roto i ngā mahi whakaora i te reo Māori.
He mea whakahaere Ngā Tohu Reo Māori e Te Taura Whiri i te Reo Māori, i runga i te whakaaro he mea tika tonu kia whakanuia te hunga e whakapau kaha nei, e hanga tikanga hou nei hei whakaora i te reo Māori, huri noa i Aotearoa.
He kōrero whānui
Hei tautoko Ngā Tohu Reo Māori i te hiranga o te reo Māori, me te ngākaunui anō o te tangata, o te rōpū hoki, i roto i ngā mahi whakaora i te reo Māori.
He mea whakahaere Ngā Tohu Reo Māori e Te Taura Whiri i te Reo Māori, i runga i te whakaaro he mea tika tonu kia whakanuia te hunga e whakapau kaha nei, e hanga tikanga hou nei hei whakaora i te reo Māori, huri noa i Aotearoa.
Nō te Rāmere, 21 o Hereturikōkā 2015, i āhei ai te tuku kaupapa mai, ka kati ā te 5 i te ahiahi o te Rāhina, te 21 Mahuru 2015.
E uru ai koe, me ora tonu tō kaupapa: arā me kaupapa i āta whāia i ngā marama 12 i mua atu o te Hereturikōkā 2015. Me taka mai hoki tō kaupapa ki raro i tētahi o ngā wāhanga 13 kua tohua.
Ka taea tō kaupapa te tuku mai ā-tuihono, ā-kape mārō rānei [PDF, 195 KB]. Tīkina atu te puka whakauru i konei.
Ā-kape mārō: |
|
|
Kaikawe/Ā-ringa: |
TĒNEI RĀNEI |
Pōhitia mai ki: |
Te Taura Whiri i te Reo Māori |
|
Te Taura Whiri i te Reo Māori |
Level 14 |
|
PO Box 411 |
Cooperative Bank Building |
|
Wellington 6140 |
Cnr Ballance & Featherston Sts |
|
|
Wellington 6011 |
|
|
Ki: Ngā Tohu Reo Māori |
|
Ki: Ngā Tohu Reo Māori |
Mō ētahi atu kōrero mō ngā tohu, whakapā atu ki a Betty Hauraki i (04) 4710244, i [email protected] rānei. |
Ngā wāhanga o ngā tohu
-
Te Hapori – ngā pakihi me ngā whakahaere arumoni-kore
-
Te Rangatahi – te rōpū takitahi me ngā rōpū he tamariki ake i te 30 tau
-
Hangarau – ngā ratonga Hangarau Mōhiohio me ngā kaiwhakarato Ataata Rongo
-
Te Ao Pāpāho – Reo Māori – ngā whakahaere reo irirangi me ngā whakahaere pouaka whakaata (Ko ngā mahi pakihi me mātua ū ki te “Pāpāho”)
-
Te Ao Pāpāho – Reo Pākehā – ngā whakahaere reo irirangi me ngā whakahaere pouaka whakaata (Ko ngā mahi pakihi me mātua ū ki te “Pāpāho”)
-
Te Ao Tānga – ngā whare tā me ngā whare whakaputa pukapuka (Ko ngā mahi pakihi me mātua ū ki te “Tā”)
-
Te Ao Mātauranga – Tau Mai te Reo – tae atu ki ngā kōhanga reo me ngā kura kaupapa reo Māori
-
Te Ao Mātauranga – Tuwhera – tae atu ki ngā kura kōhungahunga, kura tuatahi, kura tuarua anō hoki
-
Ngā Whare Wānanga – ngā whare wānanga katoa
-
Te Rāngai Tūmataiti –ngā pakihi me ngā whakahaere arumoni
-
Ngā Kaunihera ā-rohe – ngā whakahaere ā-rohe
-
Te Kāwanatanga – ngā hinongame ngā whakahaere kāwanatanga ā-motu
-
Te Wiki o te Reo Māori (27 o Hōngongoi – 2 Hereturikōkā 2015) – ngā whakahaere me ngā rōpū katoa i whakahaere i ā rātou kaupapa i Te Wiki o te Reo Māori.
Ngā paearu whānui
Ka pā ēnei ki ngā whakaurunga katoa:
-
Te ngākautina – He pēhea te whakaatu a te whakahaere, a te kaupapa rānei i te ngākautina ki te reo Māori?
-
Te putanga hua – He aha ngā taunakitanga e tohu ana i te kaha ake o te whakamahi, o te noho mārama hoki ki ngā take e pā ana ki te reo Māori?
-
Te kounga – He aha ngā mahi a te whakahaere, a te kaupapa rānei e whai ana ki te whakaū i te kounga o te reo Māori? Ina koa, te arotake i te kounga, te whakamahi i ngā tohutō, te tika o te whakahua me ērā atu mea katoa?
-
Te hanga tikanga hou – Whakamārama mai he aha e kīia ai he ahurei, he auaha hoki te kaupapa reo Māori?
-
Ngā kupu whakapai a te iwi – He aha ngā kupu whakapai a ētahi mō te kaupapa?
-
Te toitū – He aha ngā mahere auroa mō te reo Māori i tō whakahaere?
Ngā paearu whāiti
Ka pā ngā paearu ki ēnei wāhanga:
Te Ao Pāpāho (Reo Māori) me (Reo Pākehā)
- Ko ngā ataata, ororongo tautoko kua raua mai ki te taha kia kaua e roa ake i te whitu meneti.
- He aha tāu ki te whakapūmau i te kounga o te reo Māori i tō kaupapa?
- Ko wai mā ngā kaiwhakarongo i taea atu e tō kaupapa?
Te Ao Tānga
-
Whakamāramatia mai te momo kounga o te reo Māori i whakamahia, me te ū ki te tika me te huatau o te reo mō ngā mahi tā?
-
He aha tāu ki te whakapūmau i te kounga o te reo Māori i tō kaupapa?
-
Tēnā homai he tauira o ngā rawa tā e tika ana.
Te Hangarau
-
Ko ngā ataata, ororongo tautoko kua raua mai ki te taha kia kaua e roa ake i te whitu meneti.
-
Whakamāramahia mai he pēhea te whakatairanga a tō tono, ā tō mahi, ā tō kaupapa i te reo Māori?
-
He pēhea hoki te tutuki a tō kaupapa i ngā paearu whānui?
-
Tēnā homai ngā hononga, ngā taupānga me te aha atu hei taunaki i tō whakaurunga.
Te Ao Mātauranga (Tau Mai Te Reo) me Te Ao Mātauranga (Tuwhera)
-
I pēhea te whai wāhi atu a tō whānau, a te hapori whānui rānei ki tēnei kaupapa?
Te Wiki o te Reo Māori
-
Whakamāramatia mai te hāngaitanga o tō kaupapa ki te tāhuhu mō te tau 2015 arā, ‘Whāngaihia te Reo ki ngā Mātua’?
-
He aha ngā tino karere o tō mahi, i pēhea tō tuku i ēnei ki te hunga mā rātou te mahi? I pēhea ō rātou whakaaro ki ēnei?
-
I pēhea te āwhina a tō kaupapa i tō whānau, i tō hapū, i tō iwi rānei, he aha anō hoki te wāhi ki a rātou mō te kaupapa?
Ngā tikanga mō te whakauru
Mātua tirohia e tutuki ana ki ngā paearu katoa e hāngai ana i tō whakaurunga?
Ngā whakaurunga
-
Kia kotahi te whakaurunga ka whakaaetia mō ia kaupapa.
-
Me mātua tutuki ngā paearu whānui me ngā paearu whāiti e hāngai ana ki tō whakaurunga?
-
Tēnā tukua mai ētahi kape e whā o ngā whakaurunga katoa.
-
Ngā wāhanga Te Ao Pāpāho me Te Ao Tānga: tēnā tukua mai ngā tuhinga, ngā pāpāho me ērā atu momo pāpāho e pā ana ki tō whakaurunga.
-
Mēnā kāore tētahi whakaurunga i tukua mai ki te wāhanga tika, ākene ka noho mai kē ki tētahi ātu wāhanga e hāngai ana ki te kitea ka whai hua tonu.
-
Me mātua tae mai ngā whakaurunga katoa i mua i te 5 i te ahiahi o te Rāhina, te 21 o Mahuru 2015.
-
Kia mōhio mai koe, ka puritia tētahi kape kotahi o ia whakaurunga e Te Taura Whiri i te Reo Māori. Ko ngā toenga kape ka whakahoki atu ki a koe ka mutu ana Ngā Tohu Reo Māori.
Ngā rawa tautoko
-
Me tuku mai ngā kape e whā o ngā rawa tautoko mō ia whakaurunga.
-
Mō ngā ataata, ororongo kia tino mārama te ingoa, arā, nā wai aua mea rā, ka mutu, kia kaua e roa ake i te whitu meneti.
-
I ngā wāhi e hāngai ana raua mai ngā whakaahua tōtika o ngā kaupapa hei whakamahi i roto i ngā mahi whakatairanga.
-
Ka āhei hoki te tuku mai i ētahi atu kōrero e tika ana pea kia tukua mai.
Ngā mahi whakatairanga
-
Ka whakamahia pea ngā rawa ka tukua mai hei whakatairanga i Ngā Tohu Reo Māori.
-
Ka whakamahia pea ngā rawa mō ngā whakatairanga ā ngā rā e tū mai nei, mō ngā mahi tohutoro anō hoki.
Ngā whiriwhiri
Ka pānuihia te hunga ka eke ki ngā tauwhāinga whakamutunga a te paunga o Whiringa-ā-nuku 2015.
-
Ka pōhiritia ake hoki rātou kia tae atu ki Ngā Tohu Reo Māori ka tū ā te 21o Whiringa-ā-rangi 2015, ki te Pettigrew-Green Arena, 480 te tiriti o Gloucester, Taradale.
- Kāore he pūtea tautoko i te haerenga atu, i te hokinga mai, me te noho i Tūranga.
Te whakawā
-
Ka whakawātia e ngā kaiwhakawā i ngā rawa katoa ka tukua mai ki ngā paearu e hāngai ana.
- Kei ngā kaiwhakawā te whakatau whakamutunga, ka mutu, e kore e kōrerotia anō e rātou.
HE TOHU: Kei a Te Taura Whiri i te Reo Māori te mana ki te;
-
Tono mō ētahi atu kōharinga
-
Te taumanu i ngā whakaurunga kāore i hāngai ki ngā paearu kua tāpaetia.
You can read the English translation here.
The Human Rights Commission sponsors theTe Rāngai Tūmataiti - Private Sector for-profit businesses and organisations.